Awraham Meijers

Mijn familie

​

We schrijven 1935. Mijn oom Loewie Mozes zit met zijn dochtertje op schoot in de huiskamer. Binnen Is het gezellig, buiten geselen regen, wind en een flinke onweersbui Brummen, het dorp waar hij met z’n gezin woont. Mijn tante – die 7 jaar later in Bergen Belsen vermoord zou worden - is in de keuken bezig met het sjabbesmaal voor die vrijdagavond. Sinds kort is het dorp op gas aangesloten en tante (haar naam ken ik helaas niet) maakt daar gretig gebruik van: Ze kookt als een van de eersten in het dorp op gas, althans deels. want ze kan het niet over haar hart verkrijgen de petroleumstellen weg te doen, deze hebben zo lang ze haar huishouding bestiert dienst gedaan en om ze nu als oud vuil weg te gooien… Nee, dat doe je niet, da’s een neweere (zonde). Bovendien zijn ze handig om het eten warm te houden. Je draait gewoon de door petroleum gevoede lonten laag en als het een beetje meezit blijft het eten de hele sjabbes warm. Nou ja, lauwwarm.

​

In de kamer zingt Loewie geïmproviseerde liedjes voor hun dochtertje - dat 7 jaar later in Bergen Belsen vermoord zou worden. Het zullen wel ‘ondeugende’ teksten zijn, want daar staat Loewie Mozes om bekend. Hij is nota bene amateur sneldichter en treedt in die hoedanigheid af en toe op tijdens chatoena’s (bruiloften) en barmitswes (aannemingsfeesten)

​

Terwijl mijn tante in de keuken bezig is voor het vrijdagavondmaal worden de huizen aan de overkant door een bliksemflits verlicht. Op het zelfde moment klinkt een snoeiharde knal door de straat. Daarna is het secondenlang doodstil, een stilte beklemmender dan de extreemharde donderslag. Zelfs de stromende regen houdt zich in. Kort daarop wordt de geluidloosheid abrupt verscheurt door hysterisch schreeuwen van mijn achternichtje. Tante rent naar de kamer. Loewie ligt dood in zijn stoel. Hij heeft met z’n rug tegen de gasbuis gezeten, de bliksem was in hun huis ingeslagen en via de gasbuis is hij geëlektrocuteerd.

Mijn oom Bram voer die tijd als kok op de s.s. Veendam, een passagiersschip van de Holland-Amerika lijn, toen hem het bericht bereikte over de dood van zijn neef. In New York aangekomen besloot hij niet naar Nederland terug te keren; de dood van Lowie, de zorgelijke ontwikkeling in nazi-Duitsland en zijn liefde voor de VS waren zijn motivatie deze stap te nemen.

Na het passagieren ging hij niet terug naar zijn boot, wat een strafbaar feit is, maar het redde waarschijnlijk zijn leven – de in Nederland achtergebleven familieleden zijn bijna allemaal vergast. Oom Bram zou in de Verenigde Staten een droomcarrière maken. Na verschillende baantjes in de New York, ontmoette hij zijn toekomstige vrouw, die uit Lake Mahopac (New York State) kwam, hij verhuisde naar dat stadje. Terwijl hier een oorlog woedde, begon hij een restaurant aan de oever van Lake Mahopac, dat enige jaren later in dat deel van de VS een begrip zou worden: 'Holland House'.   

​